https://innovatiebieb.nl/project/startprogramma-nieuwkomers/

Startprogramma Nieuwkomers

Jongeren zijn niet alleen leerplichtig, ze hebben ook recht op onderwijs! Het plaatsen van jongeren (12-17 jaar) op een Internationale Schakelklas (ISK) lukt op dit moment helaas niet bij veel nieuwkomers. Dit komt door te weinig plekken, de scholen zitten vol. In Nijmegen krijgen jongeren die gevlucht zijn en kort in Nederland wonen daarom een alternatief programma aangeboden: het Startprogramma.
Een vijftigtal jongeren volgt sinds medio april (non formeel) lessen in taal, mediawijsheid, digitaal burgerschap, kunst en cultuur en sport. De bibliotheek Gelderland Zuid werk hiervoor samen met o.a. het welzijnswerk, het centrum voor de kunsten, het onderwijsveld en de gemeente Nijmegen. Jongeren worden geactiveerd en zitten door dit Startprogramma niet meer thuis of in een AZC af te wachten. Ze beginnen met het leren van de Nederlandse taal, maken kennis met onze cultuur, doen contacten op met vrijwilligers en andere jongeren en hebben een zinvolle en leuke dagbesteding.

Doel van het project

Het ISK-onderwijs aan Nieuwkomers en Oekraïners in de leeftijd tussen de 12-17 jaar staat enorm onder druk vanwege een groeiende toestroom. Er zijn problemen met onderwijshuisvesting en personeelstekort (met name NT2 docenten). Daardoor kampen veel gemeenten, waaronder de gemeente Nijmegen, met een tekort aan nieuwkomersonderwijs, terwijl deze kinderen en jongeren recht hebben op onderwijs en leerplichtig zijn. Het maatschappelijke middenveld, met de lokale bibliotheek als kartrekker, steekt zijn nek uit en biedt de helpende hand. Door te doen waar we goed in zijn: non-formeel taalonderwijs, een programma vol kunst en cultuur, organiseren en coördineren van groepen vrijwilligers, en faciliteren van huisvesting op momenten dat we voldoende ruimte hebben. Dit natuurlijk in nauwe samenwerking met welzijnspartners, culturele instellingen, onderwijsveld en de gemeente. Het doel is de jongeren tussen 12-17 jaar, bij gebrek aan formeel onderwijs, een Startprogramma te bieden. Zodat ze zich kunnen ontwikkelen, zinvol bezig zijn en starten met het leren van de Nederlandse taal. Het NOS 20u-journaal heeft er op 14 april jl. aandacht aan besteed (na 10min.) zie filmpje.

Aanpak

In Nijmegen werken cultuur- en welzijnsorganisaties al frequent samen. We bekijken vraagstukken in de stad gezamenlijk, en in het zoeken naar oplossingen overstijgen we de individuele belangen. Vraagstukken en doelgroepen staan centraal, niet de organisaties of de medewerkers. We hebben snel geschakeld in de ontwikkeling van dit Startprogramma. Binnen 4 weken stond het in de grondverf en even later liepen de eerste jongeren al binnen. Er is bij betrokken organisaties veel ervaring in het werken met het onderwijsveld, als ook in het ontwikkelen van (buitenschools) cultuuraanbod en natuurlijk in het aanbieden van non-formele taalactiviteiten. De grote netwerken van vrijwilligers waren ook snel geactiveerd. De eerste weken hebben we geproefd, uitgeprobeerd en geëvalueerd: wat werkt wel en niet bij deze bijzondere en vaak kwetsbare doelgroep? Daarna schakelden we op, de toestroom werd groter. Docenten en vrijwilligers dachten mee in hoe het project verbeterd kon worden, al doende leerden we. We kregen laptops van ASML, we kregen media aandacht van de NOS, en we werkten aan lokaal draagvlak. Nu zitten we in de groeifase: er komen nieuwe vluchtelingen waaronder leerplichtige jongeren. Niet alleen naar Nijmegen of de gemeenten in ons werkgebied, ook daarbuiten. Opschaling is daarom gewenst: andere bibliotheekorganisaties kunnen onze aanpak gebruiken.

Tips en tricks

Hulp is gewenst bij het in kaart brengen van de impactdoelen en de effecten monitoren. Zeker wanneer vluchtelingen door het lang heen worden verplaatst naar andere gemeenten is dit complex. Ook is het gewenst als er vanuit land wordt meegedacht en meegewerkt om de successen te borgen.