De Bibliotheek op het station
De Bibliotheek op het station is een bibliotheekvoorziening die is ontwikkeld voor het werven van nieuwe klanten onder treinforensen. Van deze groep is bekend dat zij veel leest, maar het vaak te druk heeft om de huidige bibliotheekvestigingen te bezoeken. Door de bibliotheek in hun dagelijkse route te plaatsen wordt bibliotheekgebruik voor treinforensen veel gemakkelijker. De Stationsbibliotheek kan ook een functie vervullen voor de inwoners van de wijken rond het station.
Doel van het project
De Bibliotheek op het station heeft als doel om met een centraal gelegen, slim georganiseerde voorziening met een aantrekkelijke dienstverlening nieuwe leden/bezoekers te werven en bestaande leden te activeren.
Kwantitatief: na 5 jaar is 10% van het aantal unieke reizigers op werkdagen op het desbetreffende station lid van de Bibliotheek op het station. Daarvan is minimaal 50% bij inschrijving geen lid van een bibliotheek. Positieve publiciteit genereren voor de bibliotheeksector in een tijd dat culturele instellingen onder vuur liggen. Dit geldt voor zowel lokale (basisbibliotheek) als landelijke publiciteit. Imagoverbetering van de bibliotheek op de volgende aspecten: De openbare bibliotheek innoveert, de openbare bibliotheek is actueel, de openbare bibliotheek biedt gebruiksgemak.
Aanpak
In 2011 was het uitgangspunt om een keten van onderling vergelijkbare en verbonden stationsbibliotheken op te zetten, ervan uitgaande dat de reizende klant van de Stationsbibliotheek wenst dat boeken in alle vestigingen op stations kunnen worden geleend en ingeleverd. Door de financiële crisis is die keten niet van de grond gekomen. Enkele geïnteresseerde bibliotheken en de NS hebben vervolgens een goedkoper en tegelijkertijd geactualiseerd concept 2.0 ontwikkeld: kleinere ruimte, kleinere collectie, minder personele bezetting door huisvesting te combineren met een andere voorziening, en meer aandacht voor digitale dienstverlening.
Tips en tricks
Kleine concepten vragen om een perfecte, consequente uitvoering van de principes. De veelal hoogopgeleide bezoekers stellen hoge eisen en dat vraagt bovendien om het voortdurend verbeteren en actualiseren van het concept. De uitgesproken principes van de Stationsbibliotheek blijken ook toepasbaar voor reguliere kleine bibliotheekvoorzieningen.
Bijzonderheden
Toelichting innovatiefase: De Bibliotheek op het station kent twee varianten. Concept 1.0 is van augustus 2011 tot en met juli 2013 getest op station Haarlem en vervolgens voortgezet. Op basis van de ervaringen is de formule slechts op details aangepast. Van eind 2017 tot en met eind 2019 is op Rotterdam Centraal concept 2.0 getest. Ook deze voorziening is op basis van goede resultaten na de pilotfase voortgezet.
Samenwerkingspartners: NS Stations is natuurlijk de belangrijkste partner bij het opzetten van een Stationsbibliotheek. Zij geeft aan op welke stations ruimte is om een bibliotheek te openen. Tevens is zij eigenaar en beheerder van de (meeste) gebouwen op de stations in Nederland en prepareert zij de gebouwen voor het gebruik als Stationsbibliotheek. Contractgerelateerde zaken worden met de exploitatiemanager van NS Stations geregeld, praktische zaken met de locatiemanager.
Resultaat: Beide stationsbibliotheken presteerden in 2019 als volgt:
• Haarlem: klantwaardering 8.7, 48.800 bezoekers, 1275 leden, 11.800 uitleningen
• Rotterdam: klantwaardering 8.0, 70.000 bezoekers, 2100 leden,
14.800 uitleningen.
Beide vestigingen hebben bovendien heel veel positieve publiciteit opgeleverd, lokaal, nationaal en de Haarlemse vestiging ook internationaal.
De Haarlemse Stationsbibliotheek is op 23 juni 2021 gesloten, omdat de Bibliotheek Zuid-Kennemerland haar middelen nog nadrukkelijker op niet-zelfredzame burgers wil inzetten.
Toelichting overname: Aanwezig (gedetailleerde conceptbeschrijving beschikbaar)