Een Europees ontwerpkader voor informatieschermen in de bieb
Door Ilse Pullens, Adviseur Integrale Klantbenadering, Cubiss — 23 september 2025
Wat werkt er nu echt aan informatie in de fysieke bieb; vóór, tijdens en na een activiteit? Vanuit deze vraag zijn 88 bibliotheekprofessionals uit Denemarken, Zweden en Frankrijk in 8 sessies samen gaan ontwerpen (co-design). Met gerichte ontwerpvragen hebben zij ideeën uitgewerkt voor informatiedragers in de fysieke bibliotheek. Het resultaat: een Engelstalig open-access artikel. Ik zal het voor je samenvatten.
Wat was de vraag?
Heel simpel: hoe koppel je activiteiten (events) slimmer aan de plek en de collectie—zodat bezoekers het zien, snappen en meedoen? Wat moet je hoe, wanneer, waar inzetten? Denk aan: posters en borden, vitrines/boekentafels, digitale schermen, tablets/kiosken, interactieve muren én simpele interventies zoals QR-kaartjes of ansichtkaarten waar bezoekers iets op kunnen achterlaten.
Hoe is er gewerkt?
- 8 co-design-workshops met bibliotheekmedewerkers (en enkele ontwerpers/onderzoekers) in verschillende settings: universiteitsbieb, openbare bieb, muziekbieb en een summerschool.
- Iedere sessie draaide om een ontwerpvraag (zie onder). Teams tekenden, ensceneerden en maakten snelle (video)prototypen.
- Daaruit ontstonden 18 concrete concepten. Op basis daarvan is een ontwerpkader gemaakt: 4 thema’s × 12 aspecten waarmee je informatiedragers kunt aanscherpen.
De belangrijkste inzichten
- Verbind event en collectie zichtbaar. Een lezing over klimaat? Toon direct ernaast een mini-bieb met boeken, podcasts en links.
- Plaatsing = het halve werk. Zet een informatiedrager niet alleen in de hal, maar vooral ook bij de kast, zaal of werktafel waar het onderwerp leeft. ‘In de kast’ werkt vaak beter dan ‘ergens op een zuil’.
- Denk in momenten: vóór, tijdens, na.
- Vóór: prikkel en laat kiezen (“Als je hiervoor komt, bekijk dan ook…”).
- Tijdens: laat bezoekers meedoen (polls, quotes, talk back bord).
- Na: maak terugkijken en doorleren makkelijk (opnames, leeslijst, enz).
- Laat bezoekers bijdragen, maar borg kwaliteit. Zet rollen helder neer: bezoekers mogen tippen/aanvullen; jij cureert en modereert.
- Mix media slim. Papier + object + scherm kan samen sterker zijn dan één groot scherm. Denk aan route-punten die elkaar versterken.
De ontwerpvragen (zoals gebruikt in de 8 sessies)
- Hoe veranker je activiteiten in de ruimte en de collectie?
- Hoe geef je een activiteit fysiek vorm zodat bezoekers het zien en snappen?
- Waar positioneer je info in/naast de collectie voor maximale betekenis?
- Welke inhoud is relevant en op welke plek is een scherm echt zinvol?
- Hoe ontwerp je een route vóór–tijdens–na die mensen vanzelf tegenkomen?
- Hoe maak je verleden/heden/toekomst van activiteiten zichtbaar (met prototype)?
- Hoe leg je concrete links tussen activiteit en (muziek)collectie?
- Hoe werkt dit voor vier publiekstypen (collectiegebruiker, bezoeker, deelnemer, niet-gebruiker)?
Tps & Trics die je morgen kunt proberen
- “In de kast”-kaartje: Hang bij de relevante plank een klein kaartje: “Volgende week: Poëziepodium. Nieuw: deze bundels!”
- Vóór–tijdens–na-strip:
- Vóór: 20-seconden teaser op het scherm bij de entree + verwijzing naar de themakast.
- Tijdens: één simpele inputactie (één vraag, één QR) → “Welk boek neem jij straks mee?”
- Na: op hetzelfde scherm: foto + korte samenvatting + leeslijst à met een A4 om mee te nemen (op papier of via QR-code).
- Bezoekers als tipgever: Laat mensen ter plekke 1 titel tippen (post-it of digitaal). Jij bundelt en hangt de top 5 bij de kast.
- Plaatsings-check: staat je scherm dichtbij de actie? Verplaats het desnoods voor één week naar de themakast of workshoptafel en kijk of het bereik stijgt.
- Zwerm-effect: Veel kleintjes i.p.v. één groot scherm: 5 A5-kaartjes langs een looproute werken soms beter dan één grote poster.
Waarom dit telt
Schermen zijn geen doel op zich. Als je de juiste plek, het juiste moment en de juiste rolverdeling kiest, worden ze een brug tussen activiteit en collectie—en dus tussen bezoeker en verhaal. Dat levert meer deelname, meer uitleen en meer vervolg op.
Bron: Ducros, A., Tabard, A., Dalsgaard, P., Bats, R., & Eriksson, E. (2024). A design space for event-centric displays in public libraries.
Lees hier het hele artikel dat Ilse heeft samengevat.
